Zespoły taneczne, zwane dansbandami, to zjawisko bardzo charakterystyczne dla szwedzkiej sceny muzycznej. Nazwy "dansband" i "dansbandmusik" ukute zostały w latach siedemdziesiątych, kiedy to te kilkuosobowe zespoły wykształciły swój specjalny styl oddzielając się od głównego nurtu muzyki popowej.
Wcześniej wiele orkiestr jazzowych miało w swoim repertuarze popularną muzykę taneczną inspirowaną "schlager musik". Jednak w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych zainteresowanie jazzem zaczęło słabnąć, a młodzież zaczęła identyfikować się z muzyką popową i rockową. Zaczynające powstawać wtedy dansbandy wypełniły więc powstałą lukę na rynku muzycznym - zapotrzebowanie na nieskomplikowaną, nadającą się do tańca muzykę nie przestało bowiem istnieć. Wiele zespołów w późniejszych latach zaliczanych do dansbandów w latach sześćdziesiątych znanych było jako grupy popowe, jednak później drogi popu i "dansbandmusik" się rozeszły.
Vikingarna
Grana przez dansbandy muzyka inspirowana jest głównie przez "schlager musik", a także tradycyjny rock'n'roll lat pięćdziesiątych, hillybilly, country, pop lat sześćdziesiątych, niekiedy także swing.
Wiele dansbandów nosi nazwę utworzoną od nazwiska ich lidera, czasem z dodatkiem "Orkester" - np. Lotta & Anders Engbergs Orkester; litera "s" jest często zmieniana jest na "z": np. Lasse-Stefanz, Larz-Kristerz.
Choć styl ten ukształtował się w Szwecji ma również wielu zwolenników w Norwegii (najpopularniejsze norweskie dansbandy to Ole-Ivars i Contrazt), w Danii (Kandis) i w Finlandii (Tommys).
Znakomitą większość odbiorców tego rodzaju muzyki stanowią ludzie w wieku średnim i starszym. "Dansbandy" są to rzeczywiście zespoły taneczne, grające na żywo dla publiczności bardziej zainteresowanej tańcem niż oglądaniem grającego na scenie zespołu. Dansbandy są praktycznie cały czas w trasie - zdarza się im występować i kilkaset razy w ciągu roku: w lecie na świeżym powietrzu, w zimie w salach.
Oczywiście, mimo że dansbandy specjalizują się w występach "na żywo", także nagywają i wydają płyty. Teksty ich piosenek najczęściej mówią o miłości, niekiedy o tańcu a także o ojczystym kraju - jego historii i przyrodzie. Do najbardziej znanych twórców piosenek wykonywanych przez dansbandy należą Lasse Holm, Gert Lengstrand i Torgny Söderberg.
"Złoty wiek" muzyki dansbandowej to lata siedemdziesiąte, okres największej popularności takich zespołów jak Thorleifs, Flamingokvintetten, Ingmar Nordströms, Wizex czy Matz Bladhs. Szacuje się, że w okresie tym w Szwecji działało około 800 dansbandów - dla porównania w latach dziewięćdziesiątych było ich około 500.
W 1977 r. roku dansband Forbes z piosenką "Beatles", po zwycięstwie w szwedzkich eliminacjach znalazł się w finale konkursu Eurowizji - ostatecznie zajmując jednak ostatnie miejsce.
Począwszy od końca lat siedemdziesiątych do schyłku lat osiemdziesiątych dansbandy musiały opierać się konkurencji ze strony nocnych klubów i granej w niej muzyki dyskotekowej. Niektóre dansbandy, jak np. Sten & Stanley próbowały włączyć się do dyskotekowego nurtu wykonując covery znanych piosenek tego gatunku i ubierając się według dyskotekowej mody. Jednak takie działania niewiele przynosiły. Liczne zespoły zakończyły wtedy działalność, przetrwały tylko te najbardziej znane, jak np. Vikingarna czy Matz Bladhs. W tym okresie dansbandy często produkowały się na statkach i w hotelach, a obowiązującym muzyków strojem był garnitur.
Lotta Engberg
W 1987 r. piosenka nosząca pierwotnie tytuł "Fyra Bugg & en Coca Cola" - zmieniony na "Boogaloo" - a wykonywana przez dansbandową wokalistkę Lottę Engberg (Lotta & Anders Engbergs Orkester) wygrała Melodifestivalen i znalazła się w finale Eurowizji, gdzie zajęła miejsce 12.
Mający miejsce w latach dziewięćdziesiątych upadek dyskotek dał dansbandom szansę na ponowny rozkwit. Zespoły stały się bardziej widoczne w mediach - szwedzkie radio rozpoczęło nadawanie programu "I afton dans", dansbandy regularnie pojawiały się w telewizji.
W 1993 r. konkurs Melodifestivalen - szwedzkie eliminacje do konkursu Eurowizji - wygrała piosenka "Eloise" w wykonaniu dansbandu Arvingarna; w finale Eurowizji znalazła się na 7 pozycji. Z kolei w 1999 r. startująca indywidualnie w konkursie wokalistka grupy Wizex Charlotte Nilsson (Perrelli) z piosenką "Tusen och en natt" (w wersji angielskiej - "Take Me to Your Heaven") wygrała nie tylko szwedzkie eliminacje ale i sam konkurs.
Na lata dziewięćdziesiąte przypada okres nowej popularności jednego z najstarszych dansbandów, Sven-Ingvars, a słynny - Vikingarna zdobył również pewną popularność w Niemczech. Prawdziwą sławą cieszyła się wspomniana już Lotta Engberg, najpierw śpiewająca w zespole współprowadzonym z mężem, potem ze swoim własnym.
Legendarna Svensktoppen, radiowa lista przebojów, w latach 1993 - 2002 była zdominowana przez dansbandy. Po zmianie zasad funkcjonowania listy, polegającej na dopuszczeniu piosenek wykonywanych w językach innych niż szwedzki, dansbandy utraciły dominację na rzecz światowego popu. Inną ostoją dansbandów - przynajmniej za czasów prezentera Leifa "Loketa" Olssona - był telewizyjny program Bingolotto.
Istotne zmniejszenie obecności dansbandów na antenie radiowej i telewizyjnej na początku lat 2000 - przy niezmienionej popularności tej muzyki - wywołało protesty ze strony muzyków i doprowadziło, w sierpniu 2007 r., do zaskarżenia szwedzkiego radia (Sveriges Radio) przed Komisją do spraw radia i telewizji. "Bunt dansbandów" (Dansbandsupproret) został nagłośniony przez media, ale komisja skargi nie przyjęła.
Lars Kristerz
Obecnie dansbandy mają się chyba całkiem nieźle, w każdym razie ich albumy regularnie pojawiają się na szwedzkiej liście bestsellerów. Wielką popularnością cieszył się emitowany w latach 2008 - 2010 przez szwedzką telewizję program Dansbandskampen. Był to rodzaj turnieju dansbandów, w którym zwycięstwo w poszczególnych latach odniosły grupy Larz-Kristerz, The Playtones i Elisa's.
Dansbandem "z wyższej półki" jest istniejący od 2001 r. Benny Anderssons Orkester założony i prowadzony przez byłego członka grupy ABBA Benny'ego Anderssona.
Nie sposób mówić o dansbandach nie wspomniawszy o strojach noszonych przez muzyków. Podobno początek owej ekscentrycznej "dansbandowej" modzie dał szwedzki urząd podatkowy wydając przepis, że koszty kostiumów można odliczyć od podatku. Warunkiem jednak było to, iż stroje te mogły być używane wyłącznie na scenie, a więc musiały być "fantazyjne", nie nadające się do noszenia na co dzień. Dansbandy rozwinęły wręcz nieograniczoną pomysłowość w projektowaniu kostiumów. Istotnie, gdyby ktoś tak przyodziany spacerowałby po ulicy wywołałyby chyba zbiegowisko. Co ciekawsze kostiumy, w większości pochodzące z lat siedemdziesiątych, można obejrzeć tutaj.
